“Nema sumnje da Milorad Dodik – srpski moćnik u tročlanom Predsjedništvu BiH i najglasniji pobornik secesije Republike Srpske – neće izgraditi srpsku vojsku sposobnu da započne rat, samo zbog nedostatka novca. Štaviše, rat bi oštetio njegove poslovne interese. Rat ne treba ni njegovim pokroviteljima u Beogradu i Moskvi,” piše u tekstu autora Georgia Goteva i Zeljke Trkanjeca.


“Prava prijetnja je pokušaj RS da zabrlja finansiranje BiH,” navodi se, te se dodaje da je Međunarodni monetarni fond posebno zabrinut zbog potencijalnog povlačenja entiteta RS iz Uprave za indirektno oporezivanje BiH.


Autori u tekstu navode da i opozicija u Republici Srpskoj “dijeli Dodikovu viziju,” te da je lider SDS-a, Mirko Šarović izjavio da je legitimno da entitet RS traži više moći, ali i da je dodao da nije razumno rizikovati konflikt sa NATO-m u tu svrhu.


“Jasno je da se politički sukobi u Republici Srpskoj vode oko moći, a ne oko principa, a Dodik je taj koji upravlja dinamikom,” pišu autori.


“Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić, jedan od Dodikovih pokrovitelja, za sada može da se drži podalje, koristeći kao izgovor sopstveni problem sa masovnim protestima u Srbiji protiv iskopavanja litijuma,” navode oni.


“Rusija, kao drugi pokrovitelj RS, nesumnjivo stoji iza Dodika. Kada pregovori o Ukrajini uđu u ključnu fazu, Vladimir Putin bi mogao iskoristiti BiH kao sredstvo za pregovaranje i pokazati Zapadu da može destabilizirati Zapadni Balkan kad god želi, ne nužno gasom,” pišu oni, te dodaju da je Putinova strategija je da zadrži članice koje nisu članice EU u regionu izvan bloka i da on koristi različite instrumente za to.


“Najnovija dešavanja u BiH ukazuju na neuspjeh strategija Zapada, koji je dao prioritet uočenoj stabilnosti koju pružaju lideri poput Vučića u Srbiji ili Đukanovića u Crnoj Gori,” pišu autori.


“Međutim, ova ‘stabilokratija’ je imala previše negativnih posljedica, a jedna od njih je ekonomska i društvena stagnacija, što dovodi do nestabilnosti i otvaranja vrata drugim geopolitičkim igračima. Druga mana stabilokratije je što stvara marionete poput Dodika, koje ponekad izmiču kontroli.”


Autori navode da je ova “stabilokratija” dominantna karakteristika politike SAD i EU u regionu već više od 20 godina i da je “pogrešna i propala” te uglavnom stvorila autokratije i otvorila vrata vanjskim uticajima.


“Nakon što je toliko mladih i obrazovanih ljudi napustilo region, ima li još prostora za demokratizaciju, evropeizaciju Zapadnog Balkana? Autori ovog sažetka su skeptični,” zaključili su na kraju.


(Kenan Bešlija)