Na oko 40 kilometara od Sarajeva, na putu prema Tuzli, nalazi se prelijep šumoviti predio u kojem se krije pravi crni biser prirode, Bijambarske pećine. 

Kompleks ove pećine čini nekoliko zasebnih speleoloških objekata, od kojih su za posjetioce otvorena tri. Najveća atrakcija zasigurno je Glavna,  Srednja bijambarskapećini, koja se proteže na preko 400 metara, u kojoj se nalazi i turistička staza sa signalizacijom i rasvjetom. 

Srdnja pećina ujedno je i najduža pećina, sastoji se od četiri dvorane i prelijepih pećinskih ukrasa. Četvrta, posljednja dvorana, poznata je i kao „muzička dvorana" zbog svoje akustičnosti. Pećina je bogata oblicima pećinskog nakita kao što su stalaktiti, stalagmiti, draperije, bigrene kade, stupovi. Nastanjena je kolonijom šišmiša i cvrčaka, a moguće je naći i druge oblike faune. Pećina još i posebnija jer su u njoj pronađeni arheološki nalazi iz ledenog (životinje) i paleolitskog perioda (pećinski ljudi). 

Stotinjak metara od Srednje pećine nalazi se Donja bijambarska pećina, koja zapravo predstavlja ponor potoka Brodić. Guste četinarske šume, livade, dva vodotoka s jezerima i ponorima, pećine, stijenski masiv i veoma kvalitetan zrak pružaju izuzetne uvjete za izlete, lov, ribolov, planinarenje, alpinizam, speleologiju, skijanje, branje gljiva i ljekovitih trava... Lokalitet je proglašen zaštićenim prirodnim područjem. 

Treća pećina koja je otvorena za posjetioce je Gornja pećina sa koje se proteže nevjerovatan pogled na visoke, zelene četinare koje kao da dodiruju nebo. Pravi ambijent za sjedninjenje  s prirodom i pronalazak balansa. 

Bijambare obuhvataju 370 ha, a prosječna nadmorska visina iznosi 950 m. Pejzaž karakteriše crnogorična šuma uz povremenu pojavu alpskih pašnjaka, ali su se na aluviju i riječnim sedimentima na dnu doline stvorile male bare i jezerca. Sve pećine nastale su na mjestu kontakta između nepropusnih stijena i masivnih srednjetrijaskih krečnjaka. Voda koja se nakuplja na području Bijambara, zajedno sa potocima Brodić i Bjelila, izvire na vrelu Orlje.

Zanimljivo je da prve popularne tekstove o Bijambarama donose poznati bosanski planinari Vejsil Ćurčić (1940) i Eugen Kurmičić (1944) u planinarskoj periodici, ali u vrlo nesretno vrijeme – u godinama Drugog svjetskog rata. Prva ozbiljnija nastojanja da se kompleks Bijambara valorizira na pravi način potiču iz sredine pedesetih godina 20. stoljeća, u okviru rada Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture i prirodnih rijetkosti Bosne i Hercegovine. 

Na području Bijambara postoji osam speleoloških objekata: Srednja (Glavna) Bijambarska pećina, Ledenjača, Donja Bijambarska pećina, Đuričina pećina, Gornja Bijambarska pećina, Dimšina pećina, Ledenica i Nova pećina (Milanolo & Mulaomerović, 2007). Za turističku upotrebu interesantne su samo Srednja Bijambarska pećina, Gornja Bijambarska pećina i Đuričina pećina ili Donja pećina. Ostale mogu, zbog svojih morfoloških osobina (aktivni ponori, jame) biti dio šire turističke ponude (edukativni sadržaji zaštićenog pejsaža). 

(A. Rovčanin)